“Quy y Tam Bảo” là trở về nương tựa đức Phật, chánh pháp của đức Phật và đoàn thể tăng sĩ Phật giáo. Ba ngôi tâm linh này trở thành điểm tựa tinh thần của tất cả những người tu học theo chân lý và đạo đức của Đức Phật.
Đây được coi như điểm khởi đầu của phật tử đi theo giáo lý đạo Phật. Khi một người quyết định quy y Tam Bảo, nó thể hiện một sự cam kết mạnh mẽ hơn trong cuộc đời để học hỏi, thực hành và thể hiện đức tính của đức Phật, Pháp và Tăng.
Điều quan trọng là làm thế nào nói rõ được giá trị vì sao ta theo đạo Phật và hạnh phúc khi là Phật tử. Khi nhận Phật làm Thầy, người Phật tử lấy chánh tín làm niềm tin. Khi nương tựa chánh pháp, người Phật tử học và thực tập chuyển hóa theo đạo Phật, thực tập hạnh hoà hợp, đoàn kết và dấn thân phụng sự.

Lễ quy y thực hiện trong chùa thường gồm những nghi thức: Niệm hương, Bạch Phật, Tán hương Cúng dường và Đảnh lễ Tam bảo… Trong buổi lễ quy y, phát nguyện “quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng” là quan trọng nhất. Nếu đối diện trước Tam bảo, tín đồ đó thành tâm phát nguyện, nói lên được ba điều này thì sẽ chính thức trở thành Phật tử.
Sau khi quy y Tam bảo, thầy (bổn sư) sẽ trao truyền 5 giới và tùy tâm của mỗi Phật tử mà tự phát nguyện nhận lãnh (1, 2 giới hoặc hết cả 5 giới) để tuân thủ trong đời sống hàng ngày.

Nói về cách thức quy y thì thời hiện đại này có nhiều dạng khác nhau:
Cách 1: Quy y truyền thống tức là có mặt trong không gian của một ngôi chùa theo thông báo và hướng dẫn của nhà chùa, và quý vị tự mình phát nguyện theo hướng dẫn của thầy, nội dung như sau: từ nay cho đến trọn đời con xin tiếp nhận Đức Phật làm thầy, con xin tiếp nhận chánh Pháp làm thầy, con xin tiếp nhận Tăng đoàn làm thầy; con không nương tựa thượng đế, các thần linh, con không theo tôn giáo khác dù có lâm vào hoàn cảnh khó khăn. Ngoài ra quý vị phát nguyện giữ 5 điều đạo đức: không giết người, bảo vệ hòa bình, không trộm cắp, tôn trọng sở hữu, không ngoại tình chung thủy vợ chồng, không lừa đảo, nói chân thực, nói hòa hợp, nói lịch sự, nói có ích, không rượu, ma túy, chất gây say; thì bằng một khóa lễ dù đơn giản trong vòng 15 phút hay dài 1 tiếng đồng hồ tùy theo các chùa, quý vị chính thức được thừa nhận là một Phật tử.
Trong quy y không có trường hợp quy y thế, các Phật tử ở miền Bắc, Bắc Trung bộ vì thương người thân mình nên đi đến chùa có một người, một bà mẹ thôi mà quy y thế cho chồng cho con cho các cháu là không hợp lệ.
Cách 2: Các học trò hợp duyên với một vị thầy nào đó nhưng vì ở xa, xa thành phố, xa quốc gia không thể đến nơi vì liên hệ đến tài chính và công việc làm nên có thể xin vị thầy đó quy y qua phương tiện kỹ thuật số. Vị thầy đó tổ chức một khóa lễ đàng hoàng, dùng hệ thống webcam hoặc các phương tiện hiện đại khác, hai bên chỉ cần mở máy lên, chánh điện ở đây nhà sư đang làm lễ truyền giới, phía bên kia thì phật tử đang hướng về với lòng tôn kính; nhà sư hướng dẫn phát nguyện điều gì thì Phật tử đọc theo, dù xa cách nhau là nửa vòng trái đất việc quy y đó vẫn được xem là hợp chánh pháp, Thiền sư Nhất Hạnh là người Việt Nam đầu tiên truyền giới quy y qua phương pháp này.
Cách 3: Nếu không biết sử dụng các tiện ích kỹ thuật số, có thể quy y qua điện thoại, người quy y đối diện trước một mặt phẳng ở trong nhà của mình hay là một ngôi chùa nào đó không có sư và vị thầy truyền giới đó sẽ cầm điện thoại và hướng dẫn nghi thức quy y, bên kia làm theo đúng hướng dẫn thì quy y đó được coi là đúng pháp.
Ngoài 3 trường hợp này, các trường hợp còn lại có một số nơi làm như thế này: chỉ cần gặp nhau thầy quy y cho con rồi, thầy đặt pháp danh cho con rồi! Cách đó là không đúng pháp vì chưa có sự phát nguyện 3 điều nương tựa tâm linh tức là: Phật, Pháp, Tăng và 5 điều đạo đức.
Quý vị có thể chọn lựa cách thích hợp cho mình và ai đang quý mến đạo Phật tham gia sinh hoạt tại các chùa, chưa chính thức quy y thì chưa trở thành Phật tử thì hãy chọn thời điểm thích hợp nhất, nhân duyên gần nhất để quý vị chính thức trở thành Phật tử.

Chùa là chốn thiêng liêng, có tượng Phật, có không gian tâm linh và có nhiều bạn đồng tu khác cùng đến tham dự khóa lễ. Lễ quy y tập thể thường được diễn ra ở các chùa vào rằm tháng giêng, rằm tháng tư, rằm tháng 7, rằm tháng 10, và một số nơi tổ chức thêm một số ngày quy y khác. Tác dụng tâm lý tích cực khi tổ chức lễ quy y tại chùa có đông người tham dự bao giờ cũng cao hơn là quy y tại nhà.
Nhà chúng ta thường thiếu không gian, bàn thờ chưa chắc đã trang nghiêm; cũng giống như bác sĩ đi đến gia đình để điều trị bệnh thì tâm lý của bệnh nhân không cảm thấy quý trọng bằng việc bệnh nhân phải đến bệnh viện để gặp bác sĩ giỏi để điều trị bệnh cho nên để có tác dụng tốt người quy y nên đến chùa làm lễ.
Quy y tại nhà có một vài người thường các thầy, các sư cô nếu được yêu cầu như thế thường tổ chức một nghi thức rất ngắn gọn, không thể nào chu đáo đầy đủ như được tiến hành ở một ngôi chùa được.
Trong trường hợp bị bệnh nặng, người bệnh không thể di chuyển được do lý do sức khỏe thì có thể quy y ở bên giường bệnh bao gồm ở bệnh viện hay tại tư gia đều được, giá trị đó vẫn ngang nhau.

Ngũ giới là năm điều đạo đức của người Phật tử, là kim chỉ nam hướng dẫn chúng ta đến một cuộc sống an lạc và tỉnh thức; là nền tảng của hạnh phúc cá nhân, hạnh phúc gia đình và xã hội. Học hỏi và thực tập năm điều đạo đức, ta sẽ đi đúng con đường chánh pháp, ta sẽ tránh được lỗi lầm, khổ đau, sợ hãi và thất vọng; ta sẽ xây dựng được an lạc và giải thoát cho bản thân, cho gia đình và đóng góp vào phẩm chất an lạc và hòa bình cho xã hội.

Theo đạo Phật nói riêng theo quan điểm Phật học nói chung khi chúng ta quý kính Đức Phật và các giá trị thực tiễn từ lời dạy của Đức Phật việc chậm trễ trở thành người phật tử là sự lỗ lã cho bản thân, một số người do dự không trở thành Phật tử quy y tam bảo chính thức do bị vướng kẹt vào những sai lầm sau đây:
Thứ nhất: Đã làm đệ tử Phật qua một khóa lễ quy y mà không giữ được các điều đạo đức phật dạy, tội do vậy sẽ nặng hơn vì biết mà không làm được. Trên thực tế có quy y hay không có quy y, khi phạm pháp thì tội vẫn bị xử giống như nhau, không có nặng hơn hay nhẹ hơn, đó là công bằng của luật pháp, và về phương diện nhân quả cũng như thế. Trong kinh Na Tiên, Tuệ Đức Na Tiên đã lý giải rất sâu sắc người có quy y thọ giới mà không làm được, tội không những không nặng hơn mà còn nhẹ hơn. Khi một người phát giữ 5 điều đạo đức mà lỡ vi phạm, ông ấy bà ấy cảm thấy ray rứt lương tâm, xấu hổ về phương diện xã hội, cho nên sẽ có một cam kết là không tái phạm trong tương lai sẽ có một con đường để thoát ra khỏi nó, còn những người phạm pháp, tạo xấu tạo ác nhưng không biết nó là xấu và phạm pháp sẽ không có con đường để thoát ra, họ lún rất sâu trên con đường tội lỗi, về phương diện này chúng ta phải điều chỉnh nhận thức người biết mà chưa làm được còn tốt hơn là người biết mà không làm được. Do vậy ta nên nhanh chóng chính thức làm Phật tử qua một khóa lễ chính thức.
Thứ hai: Một số người nam từ giới trung lưu trở lên khó giữ được hai điều đạo đức trong năm điều, không ngoại tình và không uống rượu ma túy, sợ vậy nên không chính thức trở thành Phật tử qua một khóa lễ quy y, một số phụ nữ thì sợ hai điều khác: ngoại tình và nói dối lừa đảo, chị em phụ nữ chủ yếu buôn bán tại các nước nông nghiệp và họ dùng 3 tấc lưỡi để tạo ra cái lợi tức nhiều hơn giá trị thật một sản phẩm được họ quảng bá bày bán. Do đó đừng sợ là chúng ta làm không được, nếu mình hiểu được nội dung thứ nhất chúng ta sẽ không sợ nội dung thứ hai này.
Thứ ba: Ở các chùa chúng ta cũng nên mạnh dạng không phải lúc nào chúng ta truyền quy y cũng kèm với 5 điều đạo đức, Đức Phật trong các kinh nguyên thủy nhất là kinh Trường bộ và Trung bộ, Đức Phật chỉ truyền có tam quy thôi, cũng có lúc Đức Phật truyền luôn cả ngũ giới, bây giờ chúng ta gắn liền 2 cái này vào cùng một thời điểm nên nhiều người biết rất rõ là cái nghề mình đang làm bị vướng kẹt vào ngoại tình, nói dối, uống rượu bia… nên không dám làm, nên lúc đó chúng ta nên thoáng mở truyền tam quy thôi, ngũ giới giữ chừng nào được thì cứ giữ, giữ không được thì họ chịu trách nhiệm đạo đức, họ chịu trách nhiệm luật pháp. Do đó phải thoáng trong tình huống này, để chúng ta không đóng cánh cửa với những người không giữ được 3 điều đạo đức vừa nêu. Trở thành Phật tử bằng một lễ quy y chính thức sẽ giúp cho chúng ta có trách nhiệm về việc phải nghiên cứu lời Phật dạy, ứng dụng lời Phật dạy, có kết quả an vui hạnh phúc trong đời sống hiện tại này bây giờ và tại đây. Khi còn suy nghĩ “tôi không là Phật tử, những điều hay lẽ phải đạo đức nhập thế dấn thân phụng sự chuyện đó dành cho các Phật tử chứ tôi không phải Phật tử, nên tôi không có trách nhiệm”, tức là ta đang đóng cửa ngõ để tăng trưởng phước báu và nhân cách ở bản thân ta, cho nên trong mọi tình huống, không quy y là một thiệt thòi lớn cho bản thân.

Sự quy y lại là một cơ hội hâm nóng tâm bồ đề để giúp chúng ta vững niềm tin, tiếp tục tu học Phật có kết quả. Trong 5 tình huống sau đây, sự quy y lại rất đáng được khích lệ:
Trường hợp 1: Thầy quy y của quý vị đã qua đời, dù đã là Phật tử rồi nhưng quý vị cảm thấy có gì đó trống vắng và bị thối thoát niềm tin, do đó quý vị quy y lại với một vị thầy mới để phục hồi niềm tin.
Trường hợp 2: Vị thầy quy y của quý vị đã ra đời, không được Giáo hội công nhận vì phạm vào giới luật thì quy y lại rất cần thiết và làm cho quý vị khôi phục lại niềm tin rất nhanh.
Trường hợp 3: Quy y từ nhỏ khi quý vị chưa có ý niệm gì, không biết pháp danh là gì, thầy mình là ai, quy y ở chùa nào, nhớ là mình đã quy y rồi không có một tác động ảnh hưởng gì thì quy y lại mới giúp cho quý vị thật sự là Phật tử.
Trường hợp 4: Quý vị không tự mình quy y mà do gia đình, người thân ghi tên giùm ở một ngôi chùa tổ chức buổi lễ quy y. Quý vị hoàn toàn không có mặt, cũng không hướng về lễ quy y đó, điều đó được xem là không hợp lệ, vì vậy nên quy y lại khi để tự mình phát nguyện làm Phật tử.
Trường hợp 5: Sau một thời gian quy y, quý vị không hề tu học Phật, chểnh mản và bỏ quên Phật pháp. Quý vị nên quay trở về với Phật pháp nếu gặp được một duyên lành với một vị thầy, sư cô nào đó, khi ấy quý vị phát tâm quy y lại là rất đáng được khích lệ.
Trong những tình huống vừa nêu, việc quy y lại là rất cần thiết. Và trong những trường hợp này có 2 cách thức để đặt pháp danh, nếu vị nào thích pháp danh mới thì thỉnh thầy Trụ trì mới đặt pháp danh cho quý vị để chính thức đánh dấu chúng ta có một bước ngoặt mới trong đời đối với Phật pháp, còn nếu pháp danh nào đẹp chúng ta muốn giữ lại như một kỷ niệm chúng ta xin Trụ trì mới giữ lại tùy theo nguyện vọng giữa thầy và trò mà chúng ta có thể tùy duyên. Nếu thầy trụ trì nói là cần phải đặt pháp danh mới thì Phật tử chúng ta nên tùy thuận theo vì mỗi chùa có những quy định khác nhau, mỗi thầy có quan niệm khác nhau, chúng ta tùy thuận theo để tình thầy trò được tốt đẹp.
Trong trường hợp các cháu nhỏ đến chùa quy y sau khi sinh ra, sau đó 5 tuổi quy y lại, rồi lớn lên tiếp tục quy y, pháp danh nên giữ là một, hai, hay ba là tùy theo sở thích của quý vị.

Khi quý vị đăng ký quy y Tam Bảo, được Thầy chủ lễ ban pháp danh tại lễ quy y Tam Bảo để công nhận là Phật tử chính thức, sử dụng pháp danh khi đến Chùa, dự các khóa tu, hoặc trong các hoạt động văn hóa của đạo Phật như: lễ Hằng Thuận, lễ Vu Lan…

1. Tham gia sinh hoạt Phật giáo
Dù là ở tỉnh thành nào hay đang định cư làm việc tại quốc gia nào, mỗi tuần ít nhất vào chủ nhật hãy đến chùa sinh hoạt tu học với các bạn đồng tu, đó là cách chăm sóc sức khỏe tinh thần, sức khỏe tâm trí, tăng cường được sức khỏe cảm xúc và các giá trị cao quý trong đời. Hãy thương hạnh phúc của bản thân mình để những ngày cuối tuần có thể dành ra vài tiếng đồng hồ trải nghiệm chân lý Phật ở tại một ngôi chùa. Tại chùa Giác Ngộ, chiều thứ 7 (2h30) có chương trình Búp sen từ bi dành cho thiếu nhi (từ 3 đến 12 tuổi); sáng chủ nhật (6h30 đến 11h30) có khóa tu An lạc dành cho người trung niên và lão niên. Chiều chủ nhật (13h30 đến 15h), chương trình Tuổi trẻ hướng Phật thu hút giới thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên đến tu học.
Trong trường hợp nơi chúng ta sinh sống không có chùa hoặc quá xa, quý vị có thể sinh hoạt đọc kinh Phật tại nhà, đọc nghiền ngẫm, không hiểu thì hỏi thăm các Thầy, các sư cô tại các chùa, hoặc tra từ điển Phật học online, tuyệt đối không đoán mò.
2. Giúp cho những người khác trở thành Phật tử
Là Phật tử thuần thành chúng ta nên đóng góp chất xám, thời gian, tâm huyết, sức lực, thậm chí là tịnh tài vào các hoạt động Phật sự do chùa tổ chức hoặc các Tăng Ni hướng dẫn. Tham gia vào các hoạt động này, với vai trò góp phần phát triển ngôi tự viện nơi mình đang sinh hoạt, quý vị không chỉ là Phật tử có đạo đức mà còn có tâm từ bi lớn, phụng sự lớn, mang lại lợi ích và thay đổi xã hội theo hướng bền vững. Do đó những gì chưa cần thiết chi tiêu thì đừng hoang phí, dành dụm 1 khoản tiền nhất định vào các hoạt động Phật sự: xây chùa, ấn tống kinh sách Phật, ấn tống máy nghe pháp, ủng hộ học bổng Tăng Ni du học, ủng hộ học bổng cho học sinh nghèo, .. và làm các việc nhập thế khác, trang trải tình thương yêu để giúp cho những người hữu duyên trở thành Phật tử.
Vì kiếp người là ngắn ngủi, sanh ra lớn lên, lập nghiệp, già, bệnh, và khép lại cuộc sống này, tâm thức tiếp tục tái sinh. Bằng thói quen làm việc nghĩa, việc thiện, chúng ta cảm nhận được niềm an vui hạnh phúc khi những người thụ hưởng được sự giúp đỡ của chúng ta trở nên hạnh phúc, vượt qua cái ngặt cái nghèo trong lúc khó khăn. Như vậy, khi chúng ta có học Phật, tham gia các Phật sự của chùa, làm các sự kiện, xuất bản, ấn hành, từ thiện, nhập thế, … quý Phật tử đang nỗ lực cùng các Tăng Ni tại các chùa lăn chuyển bánh xe chân lý của Đức Phật vào các ngõ ngách của cuộc sống, giúp cho nhiều người chính thức trở thành Phật tử!
3. Tập ăn uống thanh chay
Mỗi tháng các quý vị nên cố gắng ăn những đồ thanh chay, để một mặt không trực tiếp gián tiếp chấm dứt sự sống của các loại động vật, một mặt nuôi dưỡng tâm từ bi và hạn chế được các loại bệnh tật, để có được sức khỏe thể chất.
Người ăn chay góp phần bảo vệ môi trường và ngăn chặn được tình trạng hâm nóng toàn cầu. Vì mỗi 450 gram thịt được cung ứng vào thị trường thức ăn mặn làm gia tăng 280kg khí cacbonic, nạn ô nhiễm đất, ô nhiễm nước, diễn ra vì để chăn nuôi người ta phá rừng,… việc giết mổ chúng làm ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước, lò giết mổ tạo ra các mùi khí nồng nặc. Nói chung thực phẩm mặn, làm ô nhiễm đất, ô nhiễm nước, ô nhiễm không khí, do vậy làm tăng hiệu ứng nhà kính và hâm nóng dần lên, do đó về bản chất ăn chay các bạn đã trở thành anh hùng bảo vệ môi trường một cách gián tiếp.
4. Khi đi Chùa nhớ dùng pháp danh, ăn mặc phù hợp và tác phong trang nghiêm
Khi đi chùa quý vị nhớ dùng pháp danh, thay vì tên tục do cha mẹ đặt. Và chùa Giác Ngộ có pháp phục đồng phục dành cho nam và dành cho nữ, khi đến chùa Giác Ngộ hoặc bất cứ chùa nào để sinh hoạt, tu học, quý vị nhớ mang áo tràng để tạo ra tính thống nhất. Chúng ta tập làm quen với văn hóa Pháp phục để sử dụng đúng nơi chốn, đây cũng là cách để nhận dạng cộng đồng Phật giáo nói chung và cộng đồng Phật giáo chùa Giác Ngộ nói riêng.